Đánh giá chỉ số tín nhiệm Doanh nghiệp ( và các Tổ chức )
CON NGƯỜI ĐO ĐƯỢC THIÊN HÀ VÀ QUY ĐƯỢC THÀNH TIỀN ĐIỀU ĐÓ?!Định đề :
– Trong đời sống có vô vàn khái niệm định tính, cách nghĩ cảm tính, nhưng để áp dụng khả dụng vào thực tiễn thì những gì chưa lượng hóa được là ít có giá trị. Trình độ lượng hóa SVHT nói lên trình độ khoa học của Nhân loại. Trong nỗ lực đó, sai số lượng hóa càng nhỏ thì khả năng can thiệp, kiểm soát của con người càng thấu đáo và sâu sắc, vi tế, kịp thời. Ví dụ như lượng hóa được trọng lượng Nguyên tử, đếm thời gian bằng đồng hồ phóng xạ, xác định tuổi vũ trụ, lượng mỡ trong máu, tình trạng và sự phát triển của các tổ chức…
– Trong kinh tế những gì không quy được ra thành tiền thì cái đó chưa được thị trường hóa, do vậy người ta không thể ý thức đầy đủ và sử dụng hiệu quả, có thể nó mới chỉ ở dạng tiềm năng. Cứ như vậy thì sẽ mai một đi thậm chí biến mất, chẳng kịp có giá trị hữu dụng gì. Ví dụ năng lực lao động thì một ngày công bao nhiêu tiền, Vạn Lý Trường Thành hàng ngày có giá trị kinh tế bao nhiêu bởi dòng tiền khách du lịch đổ vào nó. Dầu mỏ tiềm ẩn dưới lòng các Đại Dương ước tính là bao nhiêu tỉ usd, Trình độ đạo tạo cao thấp của một trường đại học được quy ra bao nhiêu tiền học phí…Nhưng luôn có sai số, do :
– Giá trị ảo bởi cảm nhận từ tâm lý ( cũng là do năng lực định lượng và quy ra tiền của con người nhất thời bị hạn chế hay bị méo bởi cách nghĩ chủ quan nhưng đầy sức mặc định ). Ví dụ người ta mua một bài thuốc lá với giá cao của một người dân tộc vì cảm thấy họ có vẻ ít bị bệnh vì gần như họ chẳng bao giờ đến viện…
– Thông tin không đủ hoặc bị nhiễu ( do lĩnh vực đó nhạy cảm cao hay thấp với các vấn đề xã hội hoặc phụ thuộc nhiều hay ít vào một yếu tố bên ngoài nào đấy ). Ví dụ : nếu chưa rõ tình hình thương thảo giữa Tổng Thống và Quốc hội Mỹ về nâng mức trần Nợ Quốc gia thì usd tiếp tục bị mất giá…
– Bản thân phương pháp đo lường, định lượng có vấn đề. ( do công nghệ, hay cách xác định các tiêu chí đã chạm được vào điều cốt yếu, cơ bản nhất của SVHT hay chưa ). Ví dụ đồng hồ bóng nắng sai số rất lớn vì tiếp cận lệch với điều cơ bản của Dòng Thời Gian là hiện hữu vô hướng, trong khi lại đo thời gian theo hướng Mặt Trời
– Cách tiếp cận của người tiến hành ( do trình độ hay động cơ nào đó của họ, gán cho SVHT những thuộc tính mà chưa chắc đã là điển hình, hoặc cách đó không phản ánh đúng bản chất vận động của SVHT ). Ví dụ định lượng năng lực tình dục của Voi bằng cái kích cỡ của nó, Xác định GDP mà chưa kịp nghĩ rằng trong nó có bao nhiêu điều được sinh ra bởi phản tăng trưởngDo vậy ngoài việc định lượng, đo lường và cố gắng quy ra giá trị tính bằng tiền thì một nỗ lực quan trọng song hành, quan trọng không kém là sửa và giảm sai lỗi trong quá trình đó. Bằng cách xây dựng nên một nhóm các tiêu chí bản chất, biện chứng và đặc biệt là phải gán vào cách đánh giá kết hợp tĩnh và động, khách quan từ bên ngoài về SVHT.
Vì vậy tôi xây dựng những nhóm tiêu chí theo nguyên tắc :
– Tôi nói về anh đúng do tôi không bị ảnh hưởng bởi anh, nhưng có dữ liệu để hiểu về anh như cách anh đang ảnh hưởng đến các SVHT liên quan khác
– Tôi nói về anh đúng không ở chỗ đó là điều anh muốn hay không mà là bởi chính anh không thể nói khác đi được về cách tôi nói về những điều anh đang diễn ra
– Tôi nói về anh đúng là bởi những điều đó là động đến điều cốt lõi mà mọi người vốn muốn nghe để tiếp cận hay không đến anh
– Trong đời sống có vô vàn khái niệm định tính, cách nghĩ cảm tính, nhưng để áp dụng khả dụng vào thực tiễn thì những gì chưa lượng hóa được là ít có giá trị. Trình độ lượng hóa SVHT nói lên trình độ khoa học của Nhân loại. Trong nỗ lực đó, sai số lượng hóa càng nhỏ thì khả năng can thiệp, kiểm soát của con người càng thấu đáo và sâu sắc, vi tế, kịp thời. Ví dụ như lượng hóa được trọng lượng Nguyên tử, đếm thời gian bằng đồng hồ phóng xạ, xác định tuổi vũ trụ, lượng mỡ trong máu, tình trạng và sự phát triển của các tổ chức…
– Trong kinh tế những gì không quy được ra thành tiền thì cái đó chưa được thị trường hóa, do vậy người ta không thể ý thức đầy đủ và sử dụng hiệu quả, có thể nó mới chỉ ở dạng tiềm năng. Cứ như vậy thì sẽ mai một đi thậm chí biến mất, chẳng kịp có giá trị hữu dụng gì. Ví dụ năng lực lao động thì một ngày công bao nhiêu tiền, Vạn Lý Trường Thành hàng ngày có giá trị kinh tế bao nhiêu bởi dòng tiền khách du lịch đổ vào nó. Dầu mỏ tiềm ẩn dưới lòng các Đại Dương ước tính là bao nhiêu tỉ usd, Trình độ đạo tạo cao thấp của một trường đại học được quy ra bao nhiêu tiền học phí…Nhưng luôn có sai số, do :
– Giá trị ảo bởi cảm nhận từ tâm lý ( cũng là do năng lực định lượng và quy ra tiền của con người nhất thời bị hạn chế hay bị méo bởi cách nghĩ chủ quan nhưng đầy sức mặc định ). Ví dụ người ta mua một bài thuốc lá với giá cao của một người dân tộc vì cảm thấy họ có vẻ ít bị bệnh vì gần như họ chẳng bao giờ đến viện…
– Thông tin không đủ hoặc bị nhiễu ( do lĩnh vực đó nhạy cảm cao hay thấp với các vấn đề xã hội hoặc phụ thuộc nhiều hay ít vào một yếu tố bên ngoài nào đấy ). Ví dụ : nếu chưa rõ tình hình thương thảo giữa Tổng Thống và Quốc hội Mỹ về nâng mức trần Nợ Quốc gia thì usd tiếp tục bị mất giá…
– Bản thân phương pháp đo lường, định lượng có vấn đề. ( do công nghệ, hay cách xác định các tiêu chí đã chạm được vào điều cốt yếu, cơ bản nhất của SVHT hay chưa ). Ví dụ đồng hồ bóng nắng sai số rất lớn vì tiếp cận lệch với điều cơ bản của Dòng Thời Gian là hiện hữu vô hướng, trong khi lại đo thời gian theo hướng Mặt Trời
– Cách tiếp cận của người tiến hành ( do trình độ hay động cơ nào đó của họ, gán cho SVHT những thuộc tính mà chưa chắc đã là điển hình, hoặc cách đó không phản ánh đúng bản chất vận động của SVHT ). Ví dụ định lượng năng lực tình dục của Voi bằng cái kích cỡ của nó, Xác định GDP mà chưa kịp nghĩ rằng trong nó có bao nhiêu điều được sinh ra bởi phản tăng trưởngDo vậy ngoài việc định lượng, đo lường và cố gắng quy ra giá trị tính bằng tiền thì một nỗ lực quan trọng song hành, quan trọng không kém là sửa và giảm sai lỗi trong quá trình đó. Bằng cách xây dựng nên một nhóm các tiêu chí bản chất, biện chứng và đặc biệt là phải gán vào cách đánh giá kết hợp tĩnh và động, khách quan từ bên ngoài về SVHT.
Vì vậy tôi xây dựng những nhóm tiêu chí theo nguyên tắc :
– Tôi nói về anh đúng do tôi không bị ảnh hưởng bởi anh, nhưng có dữ liệu để hiểu về anh như cách anh đang ảnh hưởng đến các SVHT liên quan khác
– Tôi nói về anh đúng không ở chỗ đó là điều anh muốn hay không mà là bởi chính anh không thể nói khác đi được về cách tôi nói về những điều anh đang diễn ra
– Tôi nói về anh đúng là bởi những điều đó là động đến điều cốt lõi mà mọi người vốn muốn nghe để tiếp cận hay không đến anh
Tôi đã làm việc giảng dạy và tư vấn nhiều năm với các tổ chức khác nhau ( doanh nghiệp và các cơ quan sự nghiệp ), sớm có suy nghĩ tích cực và quen với các bảng xếp hạng, các nhóm tiêu chí đánh giá, hay các nhóm chỉ số phản ánh về các thực trạng của các tổ chức đến các quốc gia… do các tổ chức độc lập tiến hành. Đó thực sự là rất hữu ích cho việc tham khảo, định hướng, điều chỉnh các hoạt động của nhiều tổ chức trong hay ngoài các danh mục đó. Quá trình đó, bản thân tôi cũng cố công khảo sát, nghiên cứu đưa ra và áp dụng một phương thức đánh giá thỏa mãn được hai Định đề và những điều trình bày ở trên với ý tưởng gồm 5 điều : Cơ bản, ước giản, bao quát, khả dụng, phổ cập. Xin giới thiệu cô đọng trong Slide dưới đây :
