LÒNG TIN, NIỀM TIN & ĐỨC TIN
Nguyễn Tất Thịnh
…..
Nhân có nhiều lý giải về Tín Ngưỡng từ vụ việc ‘Chùa Ba Vàng’ và tương tự nhiều vô kể…. tôi viết bài này:
(*) LÒNG TIN ( LT ) : là ‘định kiến’ từ bình thường đến ‘siêu thường’ luôn có trong mỗi con người cụ thể, bất kể họ ở trình độ , hoàn cảnh nào , về những điều ‘ắt là…’ ; phụ thuộc vào Nhân sinh quan của họ. LT có giá trị hun đúc mưu cầu tự thân
Có câu : ‘lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân’ . Hiểu rộng ra :
. Ba yếu tố của LT là : kinh nghiệm, tâm lý , ý chí … cơ bản và phổ biến là mang tính cá nhân
. Nhiều khi LT có thể bị suy xuyển, sụp đổ từ bên trong con người, nếu 1 trong 3 chân hỏng
Nên những người có mưu cầu cá nhân mà nếu kinh nghiệm nghèo nàn non nớt ; tâm lý a dua bầy đàn ; ý chí bạc nhược han gỉ thì LT ngả nghiêng, rồi nay bái lạy chùa nơi này mai vái xin đền nơi khác .
Nơi Tà Giới thường lợi dụng LT của những hạng người có nhiều mưu cầu cá nhân vị kỷ ( thường tham sân si ) để kiếm chác lợi lộc bằng cách dựng nên những điều ‘siêu thường’ áp vào muôn chuyện vốn là bình thường
(*) NIỀM TIN ( NT ) : là ‘tri kiến’ của mỗi người về những điều ‘ ắt sẽ là….’ , sẵn lòng và nung nấu muốn nghiệm thấy ở ngoài đời , và hình thành con đường dẫn họ đi. Phụ thuộc vào Thế giới quan của họ. NT có giá trị duy trì mục đích sống
Có câu : ‘NT phản ánh chí hướng’ . Nên có thể hiểu :
. Chí hướng dẫn người ta đi đến mục đích sống cao hơn lẽ thường từng vốn đã. Trong khi cuộc sống có rất nhiều rủi ro chưa biết trước. Nên NT là lựa chọn mang hàm lượng hiểu biết hơn có chất lượng học thuyết, về thế giới xung quanh.
. Tuy nhiên điều đó có thể có tính cực đoan bởi học thuyết hoặc do mục tiêu sống. Ví như NT của kẻ ‘Thánh chiến’ , của người đảng phái, của giáo hội cho là ‘Địa tâm’ , của người sùng kinh dịch phong thuỷ…
Giới làm chính trị rất chú trọng đến tạo dựng NT cho quần chúng, dùng những biểu tượng lý tưởng tinh thần có tính phi thường để động viên những người bình thường
(*) ĐỨC TIN ( ĐT ) : là con người mang ‘Thiên kiến’ từ Thế giới ‘ắt luôn là…’, dựa vào sự mặc khải về một ngôi ‘tối thượng / tuyệt đối / muôn đời là…’ chi phối tất thảy mọi sự, hình thành nên Tôn Giáo, phụ thuộc vào Vũ trụ quan của họ. ĐT có giá trị khai phát tư tưởng
Các Tôn Giáo xây dựng ĐT từ Nhất Ngôi Thượng Đế ( truyền bá bằng Kinh Thánh ); hoặc Nhất Đẳng Thế Tôn ( truyền bá bằng Phật pháp ) … chung quy hướng cho chúng sinh qua quy luật ( duyên ứng phận / quảng đến khai / thiện thì lành / tha sẽ thoát / nhân có quả )
Giới truyền giảng ĐT thường diễn đạt qua Thần học hoặc bằng truyền thuyết mô tả về những chuyện Thánh thường để khai minh cho những người bình thường
Nhiều điều khoa học chưa thể giải thích, và chính nó cũng chỉ là một trong những phương thức tìm hiểu Thế giới , tiếp cận Chân lý. Bởi vậy ĐT đích thực tôn trọng khoa học, nhưng cao hơn khoa học, kéo hút khoa học đi tiếp xa hơn cao hơn những gì nó đã từng, một cách huyền khải, đam mê và thần kính. Nên dễ hiểu rằng đa phần các nhà khoa học lừng lẫy đều có ĐT
ĐT tạo cho con người tuân theo những giá trị phổ quát, có tính quy luật tất yếu, bởi vậy là cơ hội, là khả năng thống nhất tinh thần thượng tầng của mọi giới xã hội, xuyên thời không, tìm thấy ý nghĩa nhân sinh cao cả, hoà nhập mình với Thế giới còn lại.
Nếu dùng hình tam giác mô tả về số lượng người thì :
. Đáy tam giác là tuyệt đại đa số chúng sinh đều có LT, giữa tam giác là những người có NT, số ít trên đỉnh là giới có ĐT
. Nhìn từ đỉnh xuống : ai có ĐT hẳn có NT và LT. Nhìn đáy lên thì không hẳn ai có LT cũng có NT, ai có NT chưa chắc đi đến ĐT
. LT gam tối đến xám. NT gam xám đến các màu, trên đầu mỗi người, ngắn dài, cao thấp, cong thẳng khác nhau. ĐT trắng như ánh sáng, phát toả vô hạn
. TÂM LINH : là đời sống tinh thần của con người có tính ‘siêu thường’, thể hiện cũng ứng với trình độ của LT, NT và ĐT . Rất thấp là mê muội, cao là triết học, đỉnh hướng tới Đạo
. TÍN NGƯỠNG : là các hình thức thể hiện Tâm Linh trong dân chúng. Cao đi đến Tôn Giáo, nhưng nếu thoát ly khoa học sẽ mù loà, vô Đạo sẽ bệnh hoạn
….
Chú giải : tôi đã viết nhiều bài có đề cập đến ĐẠO , xin được nhắc lại là : những giá trị tối cao ( như là Quy luật phổ biến, Chân lý phổ quát ) trong đó Thiên Địa Nhân hoà hợp , trật tự, vĩnh hằng )
