Nhân Tâm , Nhân Trí , Nhân Cảm…. và Nhân Quả

Nhân Quả là diễn tiến tất yếu của sự vật hiện tượng ( SVHT ) trong chu kỳ sống và tồn tại với những điều đã tạo ra của chính Nó, tương tác với SVHT khác và môi trường bên ngoài

Nhân Quả là quy luật bởi ( hai định đề ) :

– Không có gì tự nhiên sinh ra và tự nhiên mất đi, mà chuyển hóa theo dòng thời gian ( trong nó và ngoài Nó ) từ dạng này sang dạng khác, nghiệm lại vào chính Nó
– Mọi điều đã gây ra/ xảy ra/ tạo ra luôn để lại dấu vết. Mọi điều sẽ xảy ra luôn có dấu hiệu bởi sự biến đổi lượng –> chất. Nhận thấy được trong và ngoài SVHT

Chu kỳ Nhân Quả là khoảng thời gian ( do thay đổi trong và ngoài SVHT cùng quá trình sống, vận động của Nó hướng theo một mưu cầu, với một phương cách nhất định ) : từ khi bắt đầu sinh sự, tham gia, nhận thấy, chịu ảnh hưởng , và đến sự tích lũy về lượng xác định, SVHT sẽ nhận lại một kết cục ‘chất đổi’ để chuyển SVHT sang giai đoạn sau với diễn tiến mới, với Nó…

Một Robot ( chứa trong nó trí tuệ được cài đặt ) bóp cò súng bắn người, không có Nhân Quả với Nó, vì Nó phản ứng trên cơ sở ‘logic thuật toán’ nhưng con người khi làm thế ( dù trong một trận chiến chính nghĩa ) cũng mang nặng Nhân quả …Vì Con Người có Nhân Tâm !

Con Tinh Tinh ( loài Linh trưởng cấp cao ), phản ứng với lẽ thuần sinh tồn. Sau khi nó chết đi, trở về cát bụi đúng nghĩa, không mảy may ý thức về ‘kiếp trước sau’ của nó. Nhưng con người có Nhân Trí: lại nghĩ khác : có thể ‘Con nào đó’ là kiếp sau hay trước của chính mình!

Cả Robot tuyệt hảo và Tinh Tinh cũng có thể có ‘tính cảm’ của Nó ( về những dấu vết và dấu hiệu…của môi trường thôi), nhưng không đạt đến mức ‘Nhân cảm’ như Con Người về chính Mình ( gắn với suy tư về dòng quá khứ, hiện tại, tương lai : Ta từ đâu, Ta là ai, sau này Ta là gì ???)

Những Nơ ron (N) thần kinh thượng thặng của Con người vốn dĩ có 5 chức năng ( ghi nhớ + phản ứng + kết nối + truyền tin + hoạt hóa ). Nhưng hàng tỉ Nơ ron như thế chứa trong 2 bán cầu đại não với những không gian giữa chúng…dường như chứa thêm ( hay tạo được thêm ) một ‘thứ gì khác’ có chức năng ‘phi vật chất, phi vật lý’ ? Tôi tạm mô tả công thức hóa 5 đặc tính ‘về những điều như thế’:

Có lẽ đó là ‘cách phản ứng’ của khối hàng tỉ Nơ Ron thần kinh với 5 đặc tính trên mà thôi. Ví dụ : trong nhà gương, người ta xếp rất nhiều tấm gương ( ví như từng Nơ ron ) kích cỡ khác nhau ở các góc độ khác nhau….với các nguồn sáng màu sắc đa dạng, thêm nữa là hệ thống các loa âm thanh phức hợp. Thêm vào các đường ống ngầm hút gió bụi từ môi trường bên ngoài…..Một người đi vào đó, thấy Mình ra muôn hình vạn trạng ảo ảnh, lối ra lối vào lẫn lộn, rối trí, tạm mất ý thức về thời gian không gian…. Nếu không phải là trò chơi, chỉ có chính mình…kéo dài….trong tình trạng đó, chẳng ai cười đùa nổi đâu !!! Như vậy : một khối lớn, với sắp đặt như thế gây nên những hiệu ứng ‘khác thường’ mà một vài tấm gương là không thể tạo ra… Và tấm gương vẫn phản ứng kiểu vật lý mà thôi, trong khi Nơ ron thần kinh phản ứng bởi cả ‘Cảm xúc / Tâm lý’ của con người ( không theo logic vật lý )..trong sự tương tác với SVHT khác, và bên ngoài rất phức tạp….

Cho nên, hiệu ứng kiểu như thế, dẫn đến những điều mà Con Người sáng tạo nên để gắn Mình với Luật Nhân Quả:

– Thần Thánh / Ma Quỷ ( với các lực lượng siêu nhiên Thiên Địa )
– Linh hồn / siêu thoát ( với sự biến thể, luân hồi của chính mình )
– Hiện tượng kỳ dị / biểu hiện siêu hình…( ám thị tâm lý tinh thần với những sự việc )
– …………………..

Có thể nói : Đạo Phật để cập đến Tham / Sân / Si…là Nhân Quả xấu chính yếu, xuyên suốt đời người, và khuyên mỗi người nên chế ngự, loại bỏ nó…nhưng kỳ cục thay : chính cách hiểu Nhân Quả sai lệch lại gia tăng tính Tham / Sân / Si trong rất nhiều lớp người… ( chẳng hạn tìm cách lý giải mình được luân hồi sang kiếp sau sướng hơn, quyền cao chức trọng hơn….biến tướng nữa là đốt vàng mã những của nả cho người đã chết vì nghĩ họ có kiếp sau….rồi nghĩ ra những hình phạt ghê rợn cho người xấu….nơi Địa ngục…)

Cho nên cần hiểu : Nhân Quả đời người thể hiện ở những điều sau ( rất thực về mặt xã hội, không tránh được, nên gọi là quy luật cũng được – vì đúng cả với hai định đề nêu trên ) :

– Phải Trả giá ( bởi chính Tham Sân Si của những người khác ‘chiến lại’ quyết liệt và tận cùng khi họ đã bị Tham Sân Si của mình xâm hại ) –> giải được là Thanh thoát

– Bị Bất an ( với những điều đã làm phá quy tắc, cố nghịch với quy luật… Những dấu vết không thể xóa, những dấu hiệu không thể đoán, nên bất trắc… ) –> giải được là An Lành

– Tự Mâu thuẫn ( với người khác và trong bản thể, với môi trường…do đã tích nhiều sai lầm.. nên mọi sự nó không hanh thông, dồn thành cục u ác tính nội tại ) –> giải được là Vô vi

– Gây Di căn ( sang chuyện khác, vào người thân, ám kẻ trực hệ … đã chịu / đã nhiễm / đã cùng / đã hưởng…một cách trực tiếp, thường xuyên nhất…) –> giải được là Thiện sinh

– Truyền Hậu thế ( tính ‘nhân bản’ của chính Mình, về tinh thần, giá trị sống, ai cũng phải nghĩ đến…trong đó sợ nhất là sự ‘khai quật’ , nguyền rủa của đời sau ) –> giải được là Tuệ Lai

Quay trở lại ví dụ ‘Nhà Gương’ ( ví như Đầu Não của một người cụ thể ) nói trên. Trong sự lộn xộn đó có cài đặt những tấm ảnh màu, video Clip… đa dạng quay chụp quá khứ của người đó ( về hành vi – chính là Nhân ), thì Quả chính là những hoang mê, liên tưởng kinh rợn, với Ba Khái Niêm nêu trên – ám muội ‘Thế giới Nhân tâm / Nhân Trí / Nhân Cảm’ của chính mình : họ bị vấp ngã, tù đày trong đó…chả ai vào mà cứu được…chính bản thân phải chịu…là vì thế…